Rodzaje rusztowań budowlanych

Rusztowania budowlane wykorzystuje się przy wielu pracach prowadzonych na wysokościach. Możne je podzielić ze względu różne kryteria. Wyróżniamy więc na przykład rusztowania na kółkach, wolnostojące i elewacyjne oraz rusztowania ramowe, stojakowe, kozłowe i kolumnowe. Poszczególne konstrukcje mogą się też różnić wymaganiami dotyczącymi montażu czy materiałami, z których są wykonane. Wyjaśniamy, co warto wiedzieć o typach rusztowań budowlanych.

Ogólne zastosowanie i kryteria wyróżniania rodzajów rusztowań budowlanych

Rusztowania to tymczasowe konstrukcje stosowane przy różnych pracach budowlanych, remontowych i konserwacyjnych, a także wykończeniowych czy instalatorskich, które prowadzone są na wysokościach. Poszczególne typy rusztowań wyróżnia się głównie ze względu na:

materiał wykonania;
sposób przenoszenia obciążeń, mocowanie i stabilizację;
rodzaj konstrukcji.

Materiały – rusztowania metalowe wyparły rusztowania drewniane

Obecnie rusztowania drewniane, w tym jednorazowe, są używane rzadko (głównie w przypadku drobniejszych prac). Nieco częściej stosuje się jeszcze konstrukcje, w których z drewna wykonane są tylko pomosty robocze.

Coraz częściej wykorzystywane są rusztowania metalowe, w których wszystkie elementy zrobione są ze stali lub aluminium, co zapewnia większą trwałość i łatwiejszy montaż. Jeśli konstrukcja ma być przede wszystkim lekka i mobilna, najlepsze będzie aluminium.

Typy rusztowań ze względu na sposób przenoszenia obciążeń

Przy większości prac budowlanych i wykończeniowych wykorzystuje się rusztowania stojące, które są połączone z obiektem prac. Nie jest to jednak jedyna możliwość, a ze względu na mocowanie i stabilizację można wyróżnić 4 rodzaje konstrukcji.

Rusztowanie elewacyjne

Najczęściej stosowane rusztowanie, stawiane na podłożu bezpośrednio przy obiekcie – na przykład elewacji budynku – oraz dodatkowo kotwiczone do różnych elementów konstrukcyjnych budynku. Wyróżnia się dużą stabilnością i nośnością oraz jest szczególnie często stosowane, gdy roboty obejmują całą elewację lub jej dużą część.

Rusztowanie wolnostojące

Nie jest zamocowane do budynku i nie musi mieć z nim bezpośredniego kontaktu, a obciążenie w całości rozkłada się na konstrukcję rusztowania i podłoże. Rusztowania wolnostojące, nazywane też samonośnymi, najczęściej znajdują zastosowanie we wnętrzach budynków oraz do prac prowadzonych przy obiektach zabytkowych, wieżach oraz mostach i wiaduktach czy w przemyśle stoczniowym i energetycznym.

Rusztowanie na kółkach i inne rusztowania ruchome

Mobilne konstrukcje, które można przemieścić z miejsca na miejsce bez ich demontowania i ponownego montażu. Najczęściej są to rusztowania na kółkach, nazywane też rusztowaniami przejezdnymi lub wieżami jezdnymi. Wykonane są z aluminium i wyposażone w hamulce, które zapewniają stabilizację w czasie pracy. Rzadziej spotykane są rusztowania ruchome przestawne, które przenosi się za pomocą dźwigu.

Rusztowanie podwieszane

Wykorzystywane jest wszędzie tam, gdzie trudno byłoby wykorzystać inne rusztowania (np. ze względu na bardzo dużą wysokość lub nieodpowiednie podłoże). Konstrukcje takie dzieli się na dwa podtypy. W rusztowaniach wspornikowych pomost podtrzymywany jest przez wysuwnice wystające z otworów wykonanych w murze budynku lub przez konsole, czyli wsporniki przytwierdzone do fasady. Z kolei rusztowania wiszące połączone są z fasadą przez elementy, które znajdują się powyżej pomostu.

Czym różnią się rusztowania systemowe (modułowe) od niesystemowych?

Obecnie największą popularnością cieszą się różne rodzaje rusztowań modułowych, nazywane też systemowymi. Składają się one z prefabrykowanych elementów – modułów, które są połączone w stałych punktach, oddalonych od siebie o określone odległości.

Typowe rusztowania modułowe nie wymagają indywidualnego projektu, ponieważ wymiary siatki konstrukcyjnej oraz dopuszczalne obciążenia są określone przez same elementy składowe konstrukcji. Ich zaletą jest też szybki montaż oraz możliwość dodawania i usuwania poszczególnych elementów bez konieczności demontażu całej konstrukcji.

Oprócz rusztowań systemowych istnieją też jednak konstrukcje niesystemowe, które zawsze wymagają indywidualnego projektu. Chociaż rusztowania takie są rzadziej wykorzystywane niż kiedyś, bo ich montaż jest bardziej wymagający, niekiedy mogą być trudne do zastąpienia (np. w przypadku prac przy obiektach o nieregularnych kształtach).

Najpopularniejsze rodzaje rusztowań budowlanych

Bez względu na to, czy rusztowania wznoszone są w ściśle określony sposób z prefabrykowanych modułów, czy też nie, mogą się różnić konstrukcją. Poniżej charakteryzujemy krótko podstawowe rodzaje rusztowań budowlanych na podstawie tego kryterium.

Rusztowanie ramowe

Najpopularniejsze rusztowanie typu systemowego, którego kluczowym elementem są moduły z płaskich ram podtrzymujące pomosty. Rusztowanie ramowe jest dodatkowo wzmocnione poziomymi i ukośnymi stężeniami, a poszczególne elementy łączone są na uchwyty sworzniowo-zapadkowe. Konstrukcja ma dużą nośność, jest bardzo stabilna i posiada barierki, które zwiększają bezpieczeństwo pracownika. Rusztowanie ramowe jest też szybkie i proste w montażu oraz łatwo zmienić w nim szerokość pomostu.

Rusztowanie kolumnowe (warszawskie)

Często spotykana konstrukcja, której główne zalety to prostota, szybkość montażu i demontażu oraz łatwość przemieszczania. Rusztowanie kolumnowe jest stosowane zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz budynków do wielu prac (np. malarskich i tynkarskich, konserwatorskich czy termoizolacyjnych). Konstrukcję utrzymującą pomosty tworzą moduły z rur stalowych (dwie pionowe rury połączone dwiema poprzecznymi rurkami), które łączy się ze sobą złączami czopowymi bez użycia śrub. Przy większych wysokościach, rusztowanie warszawskie powinno być wzmocnione dodatkowymi rurami ukośnymi.

Rusztowanie stojakowe (rurowo-złączkowe)

Najpopularniejsze rusztowanie niesystemowe, które składa się głównie ze stalowych rur: pionowych (stojaków), poziomych (podłużnic i poprzecznic) i ukośnych (stężeń), złączy krzyżowych i wzdłużnych oraz pomostów. Montaż konstrukcji jest stosunkowo pracochłonny, jednak zapewnia ona bardzo dużą uniwersalność i pozwala łatwo regulować wysokość stojaków i długość podestów. Rusztowanie stojakowe może też utrzymać spore ciężary i jest stosowane nawet do wysokości około 30 m.

Rusztowanie kozłowe

Prosta konstrukcja, która składa się z systemu gotowych, samodzielnie stojących podpór przestrzennych (tzw. kozłów) tworzących ramę nośną oraz pomostów roboczych. Rusztowanie kozłowe wykorzystywane jest do prac na niewielkich wysokościach (zwykle do 2,5 m), zwłaszcza wewnątrz pomieszczeń. Może być dwupoziomowe, jednak kozioł na drugim poziomie nie powinien być wyższy niż 1,5 m. Nie zaleca się również odstępów pomiędzy podporami rusztowania kozłowego, które przekraczają 1,5 m.

Używane rusztowania dostępne w serwisie Mascus

Na platformie Mascus dostępne są różnego rodzaju nowe i używane rusztowania budowlane. Bogata oferta konstrukcji ułatwia zaś wybór takiej, która będzie dobrze dopasowana do konkretnych wymagań.

Wśród ponad 300 ogłoszeń, w tym prawie 200 z Polski można znaleźć rusztowania i wieże jezdne od cenionych producentów zagranicznych, takich jak na przykład Faraone, Layher czy Peri. Nie brakuje też produktów innych marek, w tym krajowych.

W kategorii inny sprzęt budowlany, oprócz nowych i używanych rusztowań dostępne są również między innymi drabiny i podesty, koparki łańcuchowe oraz urządzenia spawalnicze na sprzedaż.