Dlaczego warto wykonać plan nawożenia w gospodarstwie i jak to zrobić?

0

Profesjonalny plan nawozowy jest koniecznością dla większych rolników, którzy spełniają wymogi integrowanej produkcji. Coraz więcej mniejszych gospodarstw także docenia jednak znaczne korzyści ekonomiczne i ekologiczne, które daje plan nawożenia.

Czym jest plan nawożenia i co daje?

Plan nawożenia pozwoli dostarczyć optymalną dawkę nawozów naturalnych i mineralnych dla upraw w gospodarstwie rolnym. Żeby osiągnąć wysokie, dobre jakościowo plony i utrzymać żyzność gleby, roślinom trzeba dostarczyć odpowiednią ilość składników odżywczych. Z drugiej strony, zastosowanie nawozów w ilości przekraczającej zapotrzebowanie upraw, to dodatkowe koszty ekonomiczne i ekologiczne. Nadmiar składników odżywczych nie zostaje przyswojony przez rośliny i często ulega wymywaniu. Dla rolnika to niepotrzebnie poniesiony koszt, który nie ma żadnego przełożenia na wysokość plonów. Dla środowiska z kolei niekontrolowany wyciek nawozów oznacza nieustanne zanieczyszczanie wód powierzchniowych i gruntowych. Dobrze opracowany plan nawozowy opiera się na właściwym oszacowaniu potrzeb pokarmowych roślin i zasobności gleby w poszczególne składniki. Uwzględnia też maksymalne wykorzystanie potencjału rezerw nawozowych gospodarstwa, poprzez trafną ocenę ilości nawozów naturalnych wyprodukowanych i dostępnych w gospodarstwie. Pozwala to dobrać odpowiednie ze względu na ilość azotu, fosforu i potasu (NPK) dawki nawozów pod poszczególne pola w gospodarstwie oraz terminy ich stosowania. Plan nawożenia powinien być zgodny z zasadami dobrej praktyki rolniczej w rozumieniu przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z dnia 3.10 2002 r. nr 1774/2002 (Dz. Urz. WE L 273 z 10.10.2002 z późniejszymi zmianami). Podstawą jest określenie maksymalnej dawki azotu wprowadzanej do gleby wraz z nawozami naturalnymi do 170 kg na hektar rocznie.

Kto powinien mieć plan nawozowy?

Nawet jeśli rolnik jest zadowolony z plonów, warto pomyśleć o odejściu od dobierania nawozów „na oko”. Sporządzenie i stosowanie planu nawozowego będzie dobrym rozwiązaniem niemal dla każdego, kto prowadzi gospodarstwo rolne.  W przypadku wielu gospodarstw posiadanie planu nawozowego jest jednak obowiązkowe. Można je podzielić na 4 grupy.

1. Plan nawożenia muszą mieć rolnicy realizujący pakiet „Rolnictwo zrównoważone” w programie rolnośrodowiskowym. Plany i rejestry powinny być przechowywane do kontroli przez okres minimum 5 lat. Podmiotem kontrolującym prawidłowe wykonanie planu i prowadzącym rejestr jest w tym wypadku Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR). Warto pamiętać, że sankcje za nieprawidłowości mogą grozić cofnięciem dopłat nawet od początku realizacji 5-letniego zobowiązania.
2. Kwestie ekologiczne wymagają też, żeby plan nawozowy posiadały gospodarstwa rolne o powierzchni przekraczającej 100 ha użytków rolnych, położone na terenach, na których należy ograniczyć przedostawanie się azotu do wód gruntowych i powierzchniowych (tzw. obszary OSN).
3. Plan nawożenia jest także obowiązkiem rolników, którzy prowadzą chów lub hodowlę zwierząt na dużą skalę. Chodzi o gospodarstwa rolne powyżej określonej liczby stanowisk: 40 000 dla drobiu, 2 000 dla świń (liczy się osobniki o wadze ponad 30 kg) oraz 750 w przypadku macior. Aktualny plan nawozowy musi zostać zaakceptowany przez Okręgową Stację Chemiczno-Rolniczą (OSChR), a kopia planu wraz z opinią OSChR powinna trafić do władz lokalnych oraz do Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska (WIOŚ). Niedostarczenie planu lub niestosowanie się do niego, upoważnia WIOŚ do wydania decyzji nakazującej zaprzestanie chowu lub hodowli zwierząt w gospodarstwie. Nawozy naturalne będące efektem chowu i hodowli zwierząt muszą być minimum w 70% zagospodarowane na gruntach posiadanych przez rolnika. Do 30% nawozów może on natomiast zbyć do bezpośredniego wykorzystania rolniczego. Oznacza to, że do zagospodarowania nawozów zgodnie z obowiązującymi przepisami potrzebna jest odpowiednio duża powierzchnia użytków rolnych.
4. Ponadto, każdy rolnik, który nabywa nawóz naturalny od gospodarstw wymienionych w punktach 1-3 również musi opracować plan nawozowy i stosować się do jego zaleceń.

Co zawiera plan nawożenia?

Plan nawożenia powinien zawierać następujące informacje:

• Wykaz działek w gospodarstwie wraz z gatunkami roślin, które są uprawiane na poszczególnych działkach.
• Kategorię agronomiczną gleb (pH i zasobność w fosfor, potas i magnez).
• Prognozowane plony na podstawie plonów z roku ubiegłego.
• Planowaną ilość nawozów naturalnych (wraz z zawartością NPK na dawkę).
• Planowaną ilość nawozów mineralnych (wraz z dawką NPK na 1 ha).

Jak stworzyć dobry plan nawozowy?

Żeby określić właściwą dawkę nawozów, trzeba najpierw znać zapotrzebowanie uprawianych roślin na składniki odżywcze. Ilość składników w kilogramach, jaką muszą pobrać najczęściej uprawiane rośliny do wytworzenia 1 tony plonu głównego, przedstawia poniższa tabela:

*na 1 tonę plonu zielonej masy

Następnie należy stworzyć bilans, czyli od powyższego zapotrzebowania – rozchodu składników odżywczych – odejmować stopniowo ich przychody. W tym celu najpierw trzeba określić stopień mineralizacji gleby (analizę gleby z poszczególnych działek można wykonać w laboratorium OSChR) oraz zawartość składników odżywczych w średnich opadach atmosferycznych i przyoranych resztkach pożniwnych. Wynikiem będą braki składników odżywczych, które należy uzupełnić nawożeniem. W pierwszej kolejności warto odpowiednio oszacować i rozdysponować nawozy naturalne dostępne we własnym gospodarstwie (obornik, gnojówka, gnojowica, słoma, uprawiane rośliny motylkowe) – tu również konieczna jest wiedza, ile NPK zawierają. Rezultatem wszystkich powyższych czynności będzie możliwie precyzyjna ilość nawozów mineralnych, potrzebna do osiągnięcia wysokiego, zdrowego plonu, która jednocześnie nie będzie nadmiernie obciążać ani budżetu gospodarstwa, ani środowiska naturalnego.

Agnieszka Chaninovic

Podziel się

Podziel się